ఆకలిని పెంచే ‘బొమ్మలమర్రి’

వెర్బినేసి కుటుంబానికి చెందిన బొమ్మలమర్రి క్లేరోడెండ్రమ్ సెర్రాటమ్(లిన్నేయస్) మాన్ అనే శాస్త్రీయనామం కలిగినది. ఇది రెండుమీటర్ల ఎత్తు వరకు పెరిగే బహువార్షికపు మొక్క. కాండం నలుపలకలుగా ఉంటుంది. పత్రాలు కణుపుకు రెండు లేదా మూడు చొప్పున ఏర్పడి కుంభకటకాకారంలో అంచులకు నొక్కులు కలిగి దళసరిగా ఉంటాయి. పుష్పాలు కొమ్మల చివర పొడవైన గుత్తులుగా ఏర్పడతాయి. పుష్పాలు నీలం, ఎరుపు కలిగిన రంగులో ఉంటాయి. పండిన ఫలాలు గుండ్రంగా ఉండి, నల్లగా ఉంటాయి. ఈ మొక్క వేర్లు లావుగా ఉండి ముడులను కలిగి ఉంటాయి. పుష్పాలు, ఫలాలు జూలై నుండి డిసెంబరు మాసాలలో లభిస్తాయి.  ఈ మొక్క ఆంధ్రప్రదేశ్ లోని దట్టమైన అరణ్యాలలో పెరుగుతుంది. దేశంలోని అటవీ ప్రాంతాల్లో ఇది లభిస్తుంది. ప్రధానంగా తూర్పుగోదావరి జిల్లాలోని మంగంపాడు, పాతకోట, పుల్లంగి, మారేడుమిల్లి తదితర అటవీ ప్రాంతాల్లో పెరుగుతుంది.

బొమ్మలమర్రి ఉపయోగాలు

ఈ మొక్క వేర్లు, పత్రాలు వైద్యపరంగా ఉపయోగిస్తారు. ఈ మొక్క వేర్లలో సెపోజెనిన్, ట్రైటర్పిన్, స్టిగ్మోస్టిరాల్, సపోనిన్, డి-మానిటాల్ వంటి రసాయనాలుంటాయి. వేరు కషాయాన్ని ఆస్థమా(బ్రాంఖైటిస్), శ్వాసకోశ వ్యాధుల నివారణకు ఉపయోగిస్తారు. పాముకాటు, జ్వర నివారణలో వాడతారు. ఈ మొక్క వేర్లను ఆకలిని పెంచడానికి, జ్వరం, కీళ్ళనొప్పులు, భగంధరం, కలరా, పార్శ్వ పక్షవాతం తగ్గడానికి వాడతారు. కఫం వల్ల వచ్చే అన్నిరకాల శ్వాసకోశ వ్యాధులు తగ్గుతాయి. కఫాన్ని వెడలగొడుతుంది. దగ్గు, పడిశం, మూర్ఛ, కడుపులోని క్రిములు పోవడానికి, కండ్లవ్యాధులు వంటివి నివారణ అవుతాయి. వేరు పేస్టును బార్లీనీటిలో కలిపి వృషణాలపై వ్యాస్తే వరిబీజం తగ్గుతుంది.

ఆయుర్వేద మందుల్లో బొమ్మలమర్రి : భారంగిగుడ, బారంగాదిక్వతం, కనకాసవం, సుదర్శనచూర్ణం, శృంగవాది చూర్ణం, యోగరాజగుగ్గులు, భారంగాది కషాయం వంటి మందుల్లో బొమ్మల మర్రి ఉపయోగిస్తారని వైద్యులు చెబుతున్నారు.